Over ongerechtigd invallen en onrechtvaardigheid

Jos van Hout heeft de jeugdafdeling van VV Utrecht onder zijn hoede. In deze column gaat het over teamindelingen, schaduwindelingen, ongerechtigd invallen én onrechtvaardigheid; door het oog van Van Hout.

Sinds november 2016 heb ik bij VVUtrecht de jeugd onder mijn hoede. Een prachtige afdeling met 20 teams en zo’n 240 jeugdleden. Een van de veranderingen die ik heb doorgevoerd is dat we de teamindeling hebben opgeven zoals de jeugdteams samen trainen en doorgaans ook de wedstrijden spelen.

Eerder werd altijd een ‘schaduwindeling’ voor de Nevobo-opgave gemaakt, waarbij de kinderen werden ingedeeld naar leeftijd, om de mogelijkheid open te houden om altijd en overal in te vallen. Talenten die al in seniorenteams acteerden werden in jeugdteams ingeschreven, talentvolle A-meisjes in B-teams en zo cascadeerde dat door alle lagen van de jeugd. Geen enkel team was wat het was. Rare situatie natuurlijk, maar ingegeven om de invalregels te omzeilen en vrijheid te behouden van uitwisseling van teamleden. Die vrijheid is ook hard nodig, want we hebben nogal wat gaten op te vullen tegenwoordig, met speeldagen in vakanties, met het bezoeken van open dagen enzovoort. Dat geldt wat minder voor de topteams, die volleybal veel prioriteit geven en (bij ons) meestal uit meer teamleden bestaan, maar bij de recreatievere teams moeten we bij vlagen woekeren om alle teams te kunnen laten spelen.

Spelers 'aan' en 'uit' zetten

Met de invoering van het DWF werd die schaduwindeling een administratief obstakel. Geen enkel DWF-team klopte met wat er opgesteld werd en elke wedstrijd moesten alle teams veel spelers aan- en uitzetten. We schijnen tot vorig jaar ook veel fouten in het DWF te hebben gemaakt die tot boetes hebben geleid - vermoedelijk hangt dat hiermee samen en hopelijk is dat dit seizoen structureel verbeterd. In elk geval is het gebruikersgemak van het DWF voor coaches (en voor ouders die slechts af en toe coachen) door die correcte teamindeling enorm gestegen.

Nu heeft er een B-meisje dat in MA1 speelt een wedstrijdje meegedaan met MA2. Niet om te winnen (ze hebben ook verloren), maar om een bezettingsprobleem op te lossen. De bond heeft dat natuurlijk opgemerkt, naar ons wedstrijdsecretariaat gemeld, er is verantwoording gevraagd, ik heb de trainer/coach gepeild, aangegeven dat het te goeder trouw en met ethisch beleid was, het is ons zonder sanctie vergeven en het bondsbureau heeft op eigen initiatief het meisje administratief in MB1 geplaatst, zodat het in de toekomst ook geen probleem meer is. Met de toevoeging dat we haar in het DWF als vaste invalster bij MA1 kunnen aanmerken, zodat dat administratief ook relatief makkelijk schijnt te gaan. Zo hebben we weer een paar kostbare vrijwilligersuurtjes aan administratieve zaken besteed en zijn we met deze speelster weer terug bij de schaduwindeling van vroeger.

Ik snap dat er regels moeten zijn voor invallen. Maar zou het niet gewoon toegestaan moeten zijn dat een B-speelster in een B-team of lager A-team meespeelt, ondanks dat zij in een A1-team staat ingeschreven? Het is kennelijk een talent. Talent moet uren maken - hoger of lager mag niet uitmaken, mits uiteraard minimaal in de eigen leeftijdscategorie. Mogen we de clubs niet een beetje vertrouwen geven, dat zij ethisch verantwoord omgaan met de uitwisseling van speelsters? Als het ten koste zou gaan van een reguliere speelster in dat team zal het bij ons in elk geval nooit gebeuren. 

Natuurlijk zijn er clubs die bijvoorbeeld omwille van het kampioenschap gaan schuiven. Dat zijn de clubs met de schaduwindeling - en dus doen zij dat reglementair ook nog eens gerechtvaardigd. Maar daar is natuurlijk weinig rechtvaardigs aan. Voor de tegenstander niet, maar ook niet voor het eigen team. Want iedere speelster en alle supporters weten donders goed dat het kampioenschap een oneerlijk randje heeft - om nog maar te zwijgen van wat het doet met de speelsters die aan de kant worden geschoven voor betere speelsters die in de belangrijke wedstrijden mee mogen doen. Hen wordt de ervaring ‘als het er echt om spant’ onthouden. Dan kun je als club misschien een beker extra in je prijzenkast zetten, maar ga je voorbij aan het hogere doel bij de jeugd: alle jeugd met plezier laten volleyballen en maximaal beter maken.

Hoe dit in regels te vatten is, laat ik graag aan de Nevobo over. Maar ik hoop niet dat we genoodzaakt worden om er weer een dubbele administratie voor de teamindeling op na te gaan houden, waardoor er in het DWF weer de oude onhandige situatie zou ontstaan. Of kan het ook anders? We hebben er bij VVU voor gekozen om de ‘recreatievere’ jeugdteams in te delen met 8-9 teamleden, zodat iedereen veel speeltijd heeft en er veel ruimte is om met andere teams extra mee te trainen. Dat is krap als er blessures optreden, maar die zijn oplosbaar. Alleen tijdens open dagen en vakanties moeten we echt creatief zijn om alle teams te laten spelen. En de strikte regels en administratieve omwegen leiden dan vanzelf tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Binnen VVU heb ik aan de trainers/coaches meegegeven dat we zonodig de regels maar moeten omzeilen. Met de toevoeging, die voor iedereen die dit stuk leest ook geldt: ‘Dit heb je niet van mij!’. 

Ze lijken niet eens op hun eigen foto!
Maar ik zou het iedereen willen adviseren: het simpelst is het om invallende speelsters mee te nemen en die op de registratie van de ontbrekende speelsters te laten spelen. Dan heb je geen gedoe in het DWF (alleen een shirtnummer aanpassen, pas op: dan moet vóór aanvang van de wedstrijd) en ik ben nog nooit een verenigingsscheids tegengekomen die dat heeft opgemerkt. Logisch: de meeste kinderen in die leeftijd lijken niet eens op hun eigen foto. Ik geef onze coaches wel één onvoorwaardelijke restrictie mee: Je neemt géén ongerechtigde spelers mee om te wínnen. Want het gaat bij de jeugd op elk niveau over het spelplezier - aan beide kanten van het net - en dat bereik je het beste als de teams gelijkwaardig zijn. Kies dus een invalster die bij het team past en niet eentje die de wedstrijd domineert. Bovendien: als een speelster met kop en schouders erbovenuit steekt, dan riskeer je een formeel protest van de tegenstander. En dat is dan volkomen terecht! Net als de boete en de punten in mindering die daarop kunnen volgen.

Het zou fijn zijn
Zo’n zelfde protest is overigens nét zo gerechtvaardigd als er speelsters van hogeraf worden ingevlogen om een kampioenschap binnen te halen. Dat gebeurt dan reglementair misschien correct, met de juiste schaduwindelingen bij de bond, maar deze clubs stellen het clubbelang boven het jeugdbelang. Of nog erger: hun coaches stellen hun eigenbelang boven dat van hun teamleden. Moeten ze zelf weten: bij VVUtrecht doen we dat graag anders.

De regels zoals ze zijn kunnen dus enerzijds omzeild worden met schaduwindelingen, wat legale competitievervalsing in de hand werkt en anderzijds leggen ze administratieve omwegen aan voor clubs die geen kwaad in de zin hebben. Kan daar een commissie bij de Nevobo verandering in aanbrengen? En kunnen alle clubs met hun jeugd het uitgangspunt ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt etc.’ hanteren? Zou fijn zijn. Daar wordt namelijk álle jeugd over de gehele breedte beter van.